Việc thắp hương là nghi lễ truyền thống không thể thiếu đối với đa số người dân châu Á. Tuy nhiên, việc hít phải khói hương lâu dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, đặc biệt là ung thư phổi. Cùng MIA tìm hiểu về những tác hại của khói hương trong bài viết dưới đây!
THÀNH PHẦN CỦA KHÓI NHANG
Thành phần phổ biến của nhang bao gồm bột thảo dược, gỗ, chất tạo mùi, bột kết dính.
Những người tiếp xúc với khói nhang sẽ hít phải toàn bộ hỗn hợp bao gồm cả những hóa chất độc hại đối với cơ thể. Một số hóa chất có thể kể đến bao gồm:
1.Carbon monoxide (CO)
Cacbon monoxit (CO) là dạng khí không màu, không mùi, không vị nhưng độc với cơ thể. Cacbon monoxit thường được hình thành trong quá trình đốt cháy không hoàn toàn các chất hữu cơ như đốt nhanh, thuốc lá, gỗ,…. Khi hít phải, CO dễ dàng liên kết với hemoglobin trong máu từ đó làm giảm khả năng vận chuyển oxy của cơ thể. Hít phải CO ở nồng độ thấp có thể xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, suy nhược, việc hít phải Cacbon monoxit nồng độ cao có thể dẫn đến tử vong.
2. Lưu huỳnh dioxide (SO2) và nitơ dioxide (NO2)
Việc hít phải lưu huỳnh dioxide (SO2) và nitơ dioxide (NO2) có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, gây nên các bệnh liên quan đến đường hô hấp, làm giảm chức năng của phổi.
Oxit nitric (NO) và Nitơ dioxide (NO2) là chất kích thích ít tan trong nước do đó, không gây kích thích niêm mạc đường hô hấp nhưng việc tiếp xúc lâu ngày có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp dưới do khởi phát muộn. Các triệu chứng cấp tính nghiêm trọng được biết đến là khó thở, ho hoặc có các triệu chứng như suy hô hấp cấp tính.
3. Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi
Chất tạo mùi thơm trong nhang thường có nguồn gốc từ chiết xuất thực vật. Nhiều loại gỗ thơm, nhựa cây, thảo dược, tinh dầu có thể dùng riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau để tạo mùi thơm cho sản phẩm nhang, tạo ra khói thơm khi đốt nhang. Vì thành phần chính này bao gồm các chất hữu cơ nên hương thường bị bay hơi trong quá trình đốt cháy.
Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi là các hóa chất có nhiệt độ sôi thấp, dễ bay hơi ngay cả khi ở nhiệt độ phòng. Các hợp chất dễ bay hơi phổ biến bao gồm benzen, toluene, xylene và isoprene.
Các triệu chứng cấp tính sau khi tiếp xúc là chảy nước mắt, kích ứng niêm mạc mũi, kích ứng niêm mạc họng, buồn nôn, nôn,…
Các triệu chứng mạn tính sau khi tiếp xúc là ung thư phổi, tổn thương hệ thần kinh trung ương,…
4. Aldehyde
Hầu hết khói hương đều chứa aldehyde trong quá trình đốt cháy. Aldehyde là hợp chất hữu cơ dễ bay hơi dễ gây kích ứng da khi tiếp xúc. Ngoài ra, việc hít phải Aldehyde có thể gây ảnh hưởng đến màng nhầy của niêm mạc mũi và miệng, gây ho và khó thở.
5. Hydrocacbon thơm đa vòng
Khói hương sau khi đốt chứa một lượng lớn Hydrocacbon thơm đa vòng. Khi tiếp xúc, các hợp chất này sẽ liên kết với bề mặt của đường hô hấp gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Các triệu chứng có thể gặp phải bao gồm ho, khó thở, tắc nghẽn đường hô hấp,...
NHỮNG ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC CỦA KHÓI NHANG
1.Rối loạn chức năng hô hấp
Khói bất kể do đâu đều gây những tác động xấu cho đường hô hấp khi hít phải. Các hợp chất hữu cơ hình thành trong quá trình đốt nhang sau khi tiếp xúc sẽ tác động trực tiếp lên bề mặt của đường hô hấp, phá hủy các tổ chức từ đó dẫn đến tình trạng biến đổi gen. Điển hình nhất là tình trạng ho mãn tính, nguy hiểm hơn có thể gây ung thư phổi.
2. Dị ứng da
Các nghiên cứu cho thấy rằng, việc tiếp xúc với khói nhang làm tăng nguy cơ xuất hiện phản ứng dị ứng. Bên cạnh đó, khói nhang là yếu tố nguy cơ làm tăng nồng độ IgE trong máu, đây được coi là nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm da tiếp xúc.
3. Tim mạch
Nhiều nghiên cứu dịch tế học và y sinh học đã chỉ ra rằng, khói hương có thể gây nên các bệnh lý tim mạch khác nhau đặc biệt là tử vong do bệnh tim mạch đã được báo cáo.
Các thử nghiệm trên động vật cũng quan sát thấy rằng, sau khi cho chuột tiếp xúc với khói hương đã nhận thấy những thay đổi rõ rệt về các siêu cấu trúc trong mô cơ tim, tăng nguy cơ hình thành các bệnh lý tim mạch.
4. Ung thư
Khói nhang chứa các chất được chứng minh là có khả năng gây đột biến. Thực tế cho thấy rằng, việc đốt nhang thải ra một lượng lớn các chất độc, nhiều chất độc trong số đó đã được công nhận hoặc nghi ngờ là chất gây ung thư đối với con người, đặc biệt là có liên quan đến ung thư phổi. Các nghiên cứu cho thấy, việc hít phải khói nhang thường xuyên làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu và ung thư.
KHÓI HƯƠNG CÓ ĐỘC HƠN KHÓI THUỐC LÁ?
Một nghiên cứu mới đây cho thấy khói hương độc hại hơn khói thuốc lá vì chứa các thành phần có thể gây đột biến gen, dẫn đến ung thư. Tiến sĩ Rong Zhou thuốc Đại học Công nghệ Hoa Nam (Trung Quốc) đã nghiên cứu so sánh mức độ ảnh hưởng của khói hương và khói thuốc lá trên loài chuột. Kết quả cho thấy, so với thuốc lá, khói hương độc hơn vì có khả năng gây hại đến tế bào cùng ADN. 2 trong số 64 chất được tìm thấy trong thành phần của hương thuộc diện rất nguy hiểm.
Các chuyên gia nhận định cần có thêm các nghiên cứu khác mới có thể đưa ra kết luận cuối cùng. Tuy vậy, tiến sĩ Rong Zhou hy vọng rằng phát hiện của ông sẽ giúp người tiêu dùng thận trọng hơn, đồng thời buộc các hãng sản xuất cũng như nhà chức trách quan tâm và kiểm soát chất lượng hương. Cũng theo tiến sĩ Rong, người dân phải hết sức lưu ý khi đốt hương trong nhà, tốt nhất là nên hạn chế. Trong tương lai, có thể sẽ có cảnh báo sức khỏe đối với hương, tương tự như thuốc lá.
Tóm lại, thắp hương là một phần trong tín ngưỡng văn hóa dân tộc ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là đối với người dân Châu Á. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với khói nhang được coi là nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người. Do đó, để đảm bảo an toàn, cần hạn chế tiếp xúc với khói nhang và áp dụng những lưu ý để bảo vệ sức khỏe.
